Dolegliwości dorosłych

Określenie „depresja” coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej – kolejne znane i cieszące się szacunkiem osoby stwierdzają otwarcie w mediach, że cierpią lub cierpiały na depresję. Dzięki temu coraz więcej osób ma świadomość, że jest to choroba, a nie jakaś „fanaberia” oraz że istnieją metody jej leczenia.

Depresja nie jest jednak jedynym możliwym zaburzeniem nastroju. Poniżej opisujemy trzy podstawowe rodzaje zaburzeń afektywnych, jakimi są: depresja, zaburzenie maniakalne oraz maniakalno-depresyjne.

Chcielibyśmy przy tej okazji podkreślić, że zaburzenia nastroju nie są „zaburzeniami osoby jako takiej” – nie ma żadnych powodów, aby osoba doświadczająca zaburzeń nastroju czuła się mniej wartościowa. Zaburzenia nastroju nie zależą od woli jednostki, tak samo jak nie zależą od naszej woli choroby cielesne. Są to po prostu pewne wahania w naszym organizmie, które należy doprowadzić do równowagi.

DEPRESJA

Osoba doświadczająca depresji odczuwa długotrwałe przygnębienie lub smutek, przy czym jest to niezależne od bieżących wydarzeń. Osoba z depresją nie będzie odczuwała radości, gdy stanie się coś przyjemnego, często nawet zinterpretuje pozytywne wydarzenie jako nieznaczące lub mające wręcz negatywny wydźwięk.

Osoba w depresji traci zainteresowanie aktywnościami, które wcześniej ją cieszyły oraz unika kontaktu z innymi ludźmi. Ma również niski poziom energii, często przez większość czasu czuje się zmęczona, a nawet niewielki wysiłek fizyczny lub umysłowy może być dla niej dużym wyzwaniem. Często wyraźne jest także ogólne spowolnienie ruchów.

Depresji często towarzyszą zaburzenia snu (bezsenność, zbyt wczesne budzenie się lub nadmierna senność), a także zaburzenia apetytu (najczęściej obniżone łaknienie, choć zdarza się też nadmierny apetyt).

ZABURZENIE MANIAKALNE

Na pierwszy rzut oka wygląda jak dokładne przeciwieństwo depresji. Osoba w stanie maniakalnym jest pełna energii i w doskonałym nastroju. Zaczyna angażować się w wiele działań naraz, ma wielkie plany na przyszłość i jest przekonana, że podoła wszelkim trudnościom. Osoba w stanie manii często jest bardzo przekonująca i potrafi skutecznie wywrzeć wpływ na innych ludzi, przekonać ich do swoich pomysłów itd.

Dopiero bliższe przyjrzenie się osobie w stanie maniakalnym ujawnia, że pod pozorną wesołością często kryje się silne napięcie i nerwowość. Podejmowane wówczas plany są zwykle nierealistyczne, a działania niekonsekwentne. Realizacja planów jest rozpoczynana, a następnie porzucana na rzecz czegoś innego. Osoba będąca w stanie maniakalnym może na przykład zadłużać się na poczet inwestycji, które okazują się nietrafione.

Często zdarza się również przekonanie o wpływie na rzeczy, nad którymi obiektywnie nie można mieć kontroli, jak na przykład wyniki gier losowych.

Osoby, które znajdowały się wcześniej w stanie maniakalnym czasami za nim tęsknią, gdyż doświadczały wówczas bardziej intensywnych pozytywnych emocji niż kiedykolwiek przedtem.

ZABURZENIE MANIAKALNO-DEPRESYJNE

Polega na występowaniu naprzemiennie epizodów zaburzeń depresyjnych i maniakalnych. Epizody mogą występować bezpośrednio jeden po drugim lub z długą przerwą. U różnych osób zdarza się przewaga depresji lub manii.

Leczenie zaburzeń nastroju często jest wspomagane odpowiednimi lekami, nieoceniona jest również psychoterapia. Jedną z uznanych i skutecznych form jest terapia poznawczo-behawioralna, którą oferujemy w naszym gabinecie psychoterapii w Szczecinie Dobry psycholog pomoże osobie doświadczającej zaburzeń nastroju rozpoznawać ich oznaki oraz lepiej nad nimi panować. Dzięki temu objawy mogą zostać zminimalizowane, pozwalając na prowadzenie satysfakcjonującego, pełnego życia osobistego i zawodowego.

Agorafobia należy do grupy zaburzeń lękowych, termin ten stosuje się do określenia nadmiernego lęku przed przebywaniem w miejscach publicznych lub w tłumie. Osoba cierpiąca na agorafobię może nadmiernie obawiać się na przykład:

– samotnych podróży (autobusem, pociągiem, samolotem),

– wejścia do sklepu (zwłaszcza dużych supermarketów),

– przebywania w zatłoczonych miejscach, takich jak ruchliwa ulica, sala koncertowa, przejście podziemne,

– wyjścia z domu.

Przebywając w pewnych miejscach publicznych, osoba z agorafobią doświadcza silnego stresu, a nawet napadów lęku panicznego. Po wystąpieniu ataku paniki u danej osoby może rozwinąć się dodatkowy lęk – przed wystąpieniem kolejnego takiego ataku. Dochodzi więc do podwojenia stresora – jest nim już nie tylko sama sytuacja, ale też obawa przed reakcją własnego organizmu. Jednym z czynników potęgujących stres jest również wstyd przed utratą kontroli w miejscu publicznym. Osoby z agorafobią obawiają się dodatkowo, że w przypadku wystąpienia ataku paniki nikt nie udzieli im pomocy – stad lęk jest największy w przypadku samotnego przebywania w stresujących miejscach, znacznie zaś się zmniejsza, jeśli dana osoba jest w towarzystwie kogoś, komu ufa.

Osoby z agorafobią zwykle unikają wywołujących lęk sytuacji, nawet jeśli wiąże się to z innymi negatywnymi konsekwencjami. Na przykład robią zakupy tylko w małych osiedlowych sklepach, ograniczają życie towarzyskie i odrzucają zaproszenia na koncerty, do kina, czy w inne zatłoczone miejsca, w skrajnej postaci rezygnują z pracy zawodowej poza domem, a nawet zupełnie przestają wychodzić z domu.

Część osób na tyle skutecznie unika wywołujących lęk sytuacji, że nigdy nie doświadczają napadów lęku panicznego. Nie zmienia to jednak faktu, że zaburzenie to znacznie utrudnia ich codzienne funkcjonowanie, zawęża możliwości podjęcia pracy i spędzania wolnego czasu, ogranicza kontakty towarzyskie.

U wielu osób z agorafobią pojawiają się również dodatkowe trudności, takie jak zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, fobie społeczne oraz stany depresyjne.

W poradzeniu sobie z agorafobią, tak samo jak w przypadku innych zaburzeń lękowych, bardzo skuteczna okazuje się psychoterapia poznawczo-behawioralna. Jeśli doświadczasz tego rodzaju trudności, zapraszamy Cię do kontaktu i umówienia spotkania w naszym gabinecie psychoterapii Wamka w Szczecinie. Istnieje możliwość spotkania osobistego, a także online.

Czym jest fobia społeczna i czy jest tym samym, co nieśmiałość?

Fobia społeczna i nieśmiałość to dwie różne rzeczy, choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie. Osoba, która cechuje się nieśmiałością, zwykle rzadko wychodzi z inicjatywą kontaktu w stosunku do słabo znanych jej osób, w większym gronie raczej nie jest duszą towarzystwa i często odczuwa duże imprezy jako nieprzyjemne, preferuje spotkania w mniejszej grupie. W małym gronie czuje się jednak swobodnie, nieśmiałość nie przeszkadza jej w codziennym życiu, jest po prostu jedną z cech, ani gorszą ani lepszą niż towarzyskość.

UNatomiast u osób z fobią społeczną pojawiają się jeszcze inne trudności, które mocno rzutują na ogólne poczucie satysfakcji z życia. Osoby z fobią społeczną odczuwają silny lęk przed kontaktem z innymi (zwykle poza wąskim gronem najbliższych) i dotyczy to zwykle zarówno miejsca pracy lub szkoły, kontaktów towarzyskich, a także kontaktów „użytkowych”, takich jak zapytanie o godzinę, zrobienie zakupów w sklepie itd. Lęk najczęściej odczuwany jest już na samą myśl o takiej sytuacji.

Osoby z fobią społeczną zwykle obawiają się wstydu i kompromitacji. Bardzo boją się, że zostaną ocenione i że ktoś źle o nich pomyśli. Często wyobrażają sobie konkretne scenariusze „co mogłoby pójść nie tak”. Często obawiają się, że powiedzą coś nieodpowiedniego lub nie będą wiedziały w ogóle co powiedzieć. Innym obszarem lęków jest zrobienie czegoś “niestosownego”, jak np. nerwowy śmiech, zaczerwienienie się, drżenie rąk. Warto zauważyć, że ta ostatnia grupa to objawy wynikające bezpośrednio z samej fobii, dochodzi więc tu do swoistego błędnego koła: „boję się, więc trzęsą mi się ręce, a fakt, że trzęsą mi się ręce, jest dla mnie powodem do wstydu i jeszcze większego lęku”.

Osoby z fobią społeczną często czują, że chciałyby bardziej aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, ale fobia stoi im na przeszkodzie. Nadmierny lęk jest dla nich źródłem cierpienia, co często prowadzi również do wystąpienia objawów zbliżonych do depresji. Osoby z fobią społeczną często mają obniżony nastrój, są przygnębione, martwią się o swoją przyszłość i mają niską samoocenę.

Pierwsze oznaki fobii społecznej pojawiają się zwykle w okresie dorastania lub u młodych dorosłych.

Jedną z najbardziej uznanych metod terapii fobii społecznej jest psychoterapia poznawczo-behawioralna W Szczecinie serdecznie zapraszamy wszystkie osoby doświadczające objawów podobnych do fobii społecznej na spotkanie z którymś z naszych terapeutów poznawczo-behawioralnych. Spotkanie można umówić telefonicznie, mailowo lub za pomocą naszej strony internetowej (zakładka „Kontakt”). Istnieje również możliwość konsultacji online.

Czym jest lęk napadowy (ataki paniki)?

Jest to nagły przypływ intensywnego lęku połączonego z silnymi objawami odczuwanymi w ciele (objawy wegetatywne), takimi jak kołatanie serca, trudność ze złapaniem oddechu i duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, uderzenie gorąca, nadmierne pocenie się, suchość w ustach, drżenie ciała, nudności, mrowienie w różnych częściach ciała.

Mogą im towarzyszyć również takie objawy jak depersonalizacja, czyli poczucie obcości własnej osoby (jakby własne ciało stało się obce, „jakbym to nie był ja”) oraz derealizacja, czyli poczucie obcości otoczenia (jakby wszystko dookoła było tylko elementem dekoracji, nie było prawdziwe).

Podczas ataku paniki doświadczająca go osoba często dodatkowo czuje jeszcze lęk wtórny – przed popadnięciem w chorobę psychiczną, przed atakiem serca, śmiercią lub utratą kontroli nad sobą.

Podczas ataku paniki człowiek najczęściej nie jest w stanie komunikować się z otoczeniem, zwykle nie prosi więc o pomoc, ma trudności z odpowiadaniem na pytania.

Co wyzwala ataki paniki?

W przypadku osób doświadczających „zaburzenia lękowego z napadami lęku” (jak brzmi oficjalna diagnoza) ataki paniki mogą być wywołane bardzo różnymi bodźcami, brak tu wyraźnej reguły. Stanowi to dodatkową trudność dla doświadczającej tego zaburzenia osoby, ponieważ ataki paniki są trudne do przewidzenia. Dana osoba zwykle nie boi się nadmiernie żadnej konkretnej rzeczy ani sytuacji (nie ma fobii) i jest w stanie realistycznie ocenić czy dana sytuacja rzeczywiście jest niebezpieczna. Ataki paniki są więc niejako oderwane od racjonalnych przekonań danej osoby. Z tego powodu u osoby doświadczającej regularnych ataków paniki często powstaje dodatkowa obawa (tzw. lęk antycypacyjny) przed wystąpieniem kolejnego napadu. Dana osoba czuje, że nie kontroluje ataków paniki, często więc stopniowo wycofuje się z życia społecznego i unika na przykład wychodzenia samotnie z domu. Bywa, że dodatkowo rozwija się u niej wówczas agorafobia.

Ataki paniki mogą być też rezultatem depresji, w tym wypadku w procesie terapeutycznym należy skupić się przede wszystkim na niej.

U innych osób ataki paniki bywają objawem lęku przed konkretną sytuacją odbieraną jako zagrażająca, jak na przykład przed przebywaniem w tłumie, kontaktem z pewnymi zwierzętami, kontaktem z zarazkami itp. W takiej sytuacji diagnozuje się zwykle fobię ukierunkowaną na dany obiekt, a proces terapeutyczny zmierza do stopniowego wygaszenia reakcji panicznej i nauczenia się reakcji bardziej adekwatnej.

Niezależnie od przyczyn ataków lęku panicznego psychoterapia poznawczo-behawioralna dysponuje metodami pozwalającymi na poradzenie sobie z tym problemem. Jeśli doświadczasz tego rodzaju trudności, zapraszamy Cię na spotkanie w gabinecie psychoterapii poznawczo-behawioralnej Wamka w Szczecinie, gdzie osobiście wyjaśnimy Ci proces terapii.

Lęk uogólniony nie wiąże się szczególnie z żadnym konkretnym obiektem (w przeciwieństwie do fobii). Jest to stałe, „wolnopłynące” uczucie, które podlega niewielkim zmianom natężenia. Zewnętrzne okoliczności raczej nie mają na niego wpływu, a zatem lęk występuje bez przerwy również, gdy dana osoba znajduje się w obiektywnie bezpiecznej sytuacji.

Objawy lęku uogólnionego

Osoba cierpiąca na lęk uogólniony może skarżyć się na ciągłe odczuwanie lęku, ale może też odczuwanać go jako zdenerwowanie. Osoba ta ma zwykle skłonności do zamartwiania się codziennymi sprawami, spodziewania się najgorszych możliwych konsekwencji i przewidywania kłopotów, nawet gdy nie ma ku temu obiektywnych podstaw.

Często towarzyszy jej przekonanie (przeczucie), że kogoś bliskiego wkrótce spotka wypadek lub ciężka choroba. Często nadmiernie oczekuje od bliskich zapewnień, że są bezpieczni. Czuje potrzebę ciągłego kontrolowania bliskich.

Innym obiektem szczególnie nasilonego lęku może być sytuacja finansowa (wizja zwolnienia lub bankructwa). W takiej sytuacji dana osoba będzie nadmiernie kontrolować i ograniczać wszystkie wydatki.

Do fizycznych objawów należą częste drżenie ciała lub samych dłoni, nadmierne pocenie, silne napięcie mięśniowe, zawroty głowy, szybkie bicie serca, krótki oddech, bóle żołądka, ucisk w jamie brzusznej lub klatce piersiowej, szybkie uleganie zmęczeniu.

Osobie doświadczającej lęku uogólnionego bardzo trudno jest się zrelaksować, ma trudności z koncentracją, jest niespokojna ruchowo („wierci się”, przestępuje z nogi na nogę, nie siedzi spokojnie). Bywa bardzo drażliwa, drobny bodziec łatwo wprawia ją w stan głębokiego zdenerwowania i niepokoju.

Część osób doświadczających leku uogólnionego zdaje sobie sprawę, że ich reakcje są nadmierne, inni zaś uważają je za naturalne i czują się niezrozumiani, gdy inne osoby nie podzielają ich obaw.

Długotrwałe doświadczanie lęku uogólnionego często prowadzi do rozwinięcia się depresji.

Lęk uogólniony może pojawić się u osób w każdym wieku, również u dzieci, u których często przybiera postać obaw przed niepowodzeniem w kontaktach z rówieśnikami lub w szkole.

Jedną z najczęściej zalecanych metod terapii lęku uogólnionego jest psychoterapia poznawczo-behawioralna W Szczecinie zapraszamy do umówienia pierwszej wizyty w naszym gabinecie Wamka, podczas której będą Państwo mieli możliwość omówić cele terapii oraz zadać wszelkie związane z nią pytania.

Czym jest zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (dawniej nazywane nerwicą natręctw)?

Składa się z dwóch grup objawów: natrętnych myśli i przymusowych czynności.

Natrętne myśli

to pewne powtarzające się wyobrażenia, idee i myśli, które nawiedzają wyobraźnię danej osoby, mimo że ona sama wcale nie chce o tym myśleć. Takie idee, obawy czy wyobrażenia są odbierane jako przykre i przeszkadzające, utrudniają skupienie się na aktualnych działaniach. Myśli takie często nawiązują do kwestii wysoko emocjonalnych, jak przemoc fizyczna, religia, tematyka seksualna lub też wiążą się z dążeniem do czystości, porządku i symetrii.

Myśli te mogą również stanowić impulsy do pewnego działania (np. u osoby nagle pojawia się myśl o bakteriach, która powoduje nieprzepartą potrzebę kilkukrotnego umycia rąk w gorącej wodzie).

Czynności przymusowe

to proste, powtarzane zachowania, które dana osoba robi niejako wbrew własnej woli lub z poczuciem, że powstrzymanie się od nich wywoła katastrofę. Natrętnymi czynnościami może być wielokrotne gaszenie i zapalanie światła, sprawdzanie kilka razy na dzień, czy gaz nie jest odkręcony, przymus wystukiwania pewnego rytmu lub wypowiadania pewnych słów i wiele innych.

U części osób prym wiodą niechciane myśli, a u innych natrętne czynności. Wiele osób próbuje walczyć z niechcianymi myślami i czynnościami, jednak próby powstrzymywania się przed nimi często prowadzą do poczucia uogólnionego lęku i napięcia emocjonalnego.

Skąd się bierze zaburzenie obsesyjno-kompulsywne?

Na wystąpienie tego rodzaju problemów mogą mieć wpływ zarówno czynniki biologiczne, jak i psychologiczne. Problem ten może być dziedziczony lub wynikać z nadmiernej aktywności pewnych obszarów mózgu. Znaczenie mogą mieć również trudne doświadczenia, podczas których osoba doznawała silnego strachu. Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne pojawia się często u osób perfekcjonistycznych, chcących zawsze dopiąć wszystko na ostatni guzik.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne występują u osób w każdym wieku, również u dzieci.

Terapia zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (nerwicy natręctw)

Samodzielnie niezwykle trudno jest pozbyć się objawów zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego. Udaje się to natomiast zwykle przy wsparciu odpowiedniego psychoterapeuty, u części osób skuteczne jest również przyjmowanie leku.

Terapia poznawczo-behawioralna ma na celu przede wszystkim obniżenie poziomu lęku towarzyszącego natrętnym myślom i czynnościom, dzięki czemu dana osoba może stopniowo je usuwać ze swojego życia. Badania wykazują znaczną skuteczność tej formy psychoterapii.

Jeśli doświadczasz zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych i chcesz dowiedzieć się więcej na temat możliwości terapii, zapraszamy Cię do kontaktu! Podczas konsultacji psychoterapeuta poznawczo-behawioralny przedstawi Ci zarys terapii, możesz umówić się na spotkanie osobiste w Szczecinie lub online.