Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne u dzieci składa się zasadniczo z tych samych trudności, co w przypadku dorosłych, często jednak na pierwszy rzut oka wygląda nieco inaczej.
Ogólnie termin „obsesje” odnosi się do pewnych myśli, które pojawiają się w umyśle nagle i budzą silny niepokój. Często są to bardzo nieprzyjemne obrazy lub słowa. Myśli te są zwykle dość proste w formie i powtarzają się wielokrotnie w zasadniczo niezmienionej postaci. Może to być na przykład obraz przedstawiający scenę przemocy, wizerunek jakiejś zagrażającej postaci, pojawiające się w myślach agresywne, raniące słowa i tym podobne.
„Kompulsje” zaś to zachowania przymusowe, czyli takie, które dziecko czuje, że musi wykonać, bo inaczej stanie się coś bardzo złego. Dziecko ma poczucie, że niewykonanie danej czynności doprowadziłoby do katastrofy. Taka „katastrofa” może być jakimś konkretnym wydarzeniem, którego dziecko się obawia (np. rozstanie rodziców, zła ocena w szkole) lub też może mieć charakter bardziej ogólny, niespecyficzny. Zachowania te nie służą w rzeczywistości żadnemu praktycznemu celowi. Może to być na przykład wielokrotne gaszenie i zapalanie światła po wejściu do pokoju, przeliczanie przedmiotów, układanie rzeczy w nadmiernie pedantyczny sposób, wielokrotne mycie rąk w obawie przed zakażeniem.
U dzieci zwykle uwagę zwracają przede wszystkim objawy dotyczące zachowania, a w mniejszym stopniu myśli. Przede wszystkim dlatego, że one są po prostu łatwiej zauważalne dla opiekunów, ale też z tego powodu, że dziecko nie potrafi jeszcze ocenić, czy dane myśli są myślami natrętnymi czy „zwykłymi”, rzadko więc się na nie skarży. Objawy związane z myślami zwykle stają się tym wyraźniejsze im dziecko jest starsze.
Ponieważ u dzieci myślenie magiczne jest silniejsze niż u dorosłych, mogą one mieć przekonanie, że wykonywane przez nie czynności kompulsyjne naprawdę mają wpływ na rzeczywistość. Stąd mogą odczuwać większy strach przed ingerowaniem w nie.
Nie wszystkie rytuały dziecka muszą być od razu objawem zaburzenia. W pewnym wieku różnorodne rytuały są zjawiskiem zupełnie naturalnym. Na przykład dzieci przedszkolne mają swoje silne przyzwyczajenia odnośnie jedzenia (sos nie może być na ziemniakach, kubek musi być zawsze z lewej strony itp.), kąpieli (np. zawsze te same zabawki do wanny), czy chodzenia spać (np. wchodzenie do łóżka w ten sam sposób). Takie zachowania służą uporządkowaniu sobie wizji świata przez małe dziecko. Z kolei dzieci szkolne często kolekcjonują pewne przedmioty, dzięki czemu mają poczucie przynależności do grupy rówieśniczej zainteresowanej danymi przedmiotami.
Objawy nieprawidłowe to takie, które utrudniają funkcjonowanie dziecka na co dzień i wiążą się z występowaniem u niego silnego lęku.
Szereg uznanych i skutecznych metod terapii zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego proponuje psychoterapia poznawczo-behawioralna. Jeśli Twoje dziecko doświadcza tego rodzaju trudności, serdecznie zapraszamy do umówienia spotkania z psychologiem dziecięcym w naszym gabinecie psychoterapii Wamka w Szczecinie.
