Sztywne przywiązanie do reguł i zasad (także moralnych), pedantyzm i nadmierne umiłowanie porządku, nadmierne poświęcenie pracy – to niektóre z cech osobowości anankastycznej.
Do pewnego momentu mogą być świetnymi pracownikami/pracowniczkami, skrupulatne, dokładne, oddane pracy nawet kosztem życia osobistego – jednak z czasem ujawnia się ich nadmierne przywiązanie do szczegółów, procedur i zasad – utrudniające, a nawet uniemożliwiające wykonywanie powierzonych obowiązków. Nie radzą sobie również w pracy zespołowej, niechętnie też delegują zadania – mało kto jest bowiem w stanie sprostać wyznaczonym przez nich standardom. Osoba o cechach anankastycznych źle radzi sobie także w sytuacjach nieprzewidywalnych, w których musi podejmować szybkie, elastyczne, nie regulowane żadnymi procedurami decyzje. Wtedy wpada w panikę i traci grunt pod nogami.
Odpoczynek jest tym, co rzadko pojawia się w grafiku osoby anankastyczej – jeśli już wybiera zwykle aktywności, które przynoszą dodatkową korzyść, są „po coś” – aerobik dla zdrowia, wyszywanie makatek na prezenty, lub przygotowywanie przetworów na zimę – żadna chwila nie może się zmarnować.
W kontaktach interpersonalnych osoby te mogą sprawiać wrażenie sztywnych i kontrolujących (siebie i innych). Brakuje im spontaniczności, luzu. Oczekiwania jakie stawiają innym są tak samo wysokie, jak te jakie stawiają samym sobie – perfekcja, nieskazitelność moralna – poprzeczka powieszona jest tak wysoko, że trudno do niej doskoczyć. Starają się przestrzegać norm społecznych i moralnych, przejawiając w tym zakresie dużą sztywność i upór.
Bywają nadmiernie oszczędne, zachowawcze. Często gromadzą zużyte przedmioty – na wszelki wypadek, nie kupują nowych sprzętów dopóki stare (choćby zniszczone i wysłużone) jakkolwiek jeszcze się trzymają. Pieniądze w ich mniemaniu nie służą do wydawania, lecz do gromadzenia „na wszelki wypadek”
Emocje – podlegają u osobie anankastycznej kontroli i intelektualizacji. Często nie ma do nich dostępu, trudno jej wyrazić, co czuje, raczej przetwarza je „przez głowę”. Emocje, intuicja, pragnienia nie są tym, czym kieruje się osoba anankastyczna – raczej będzie podejmować decyzje w oparciu o analizę i wyliczenie wszystkich za i przeciw. Bywa że zbytnia drobiazgowość rozważaniu alternatyw prowadzi do paraliżu decyzyjnego, lub zdawania się na to „co przyniesie los”.
W przypadku stwierdzenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych dobrze jest skonsultować się z psychoterapeutą behawioralno-poznawczym. Taka możliwość jest w Gabinecie Psychoterapii Wamka, gdzie spotkanie można odbyć online lub w tradycyjny sposób. Na konsultację można umówić się mailem, telefonicznie lub osobiście.
