Psychologia dziecięca

„Wiem, że spędzam ze swoim dzieckiem zbyt mało czasu…” – to zdanie, które często słyszymy w naszym gabinecie. Wzrastające tempo życia, codzienne obowiązki i potrzeba sprostania wyzwaniom sprawiają, że spędzane z dziećmi chwile stają się coraz krótsze i mniej satysfakcjonujące dla obu stron. A czasem trzeba tak niewiele, by wiele się zmieniło na lepsze. Jak więc spędzać czas z dzieckiem?

Ważne jest by wiedzieć, że dziecko po prostu chce być z nami. Nie musi to być jedynie zabawa – każda, nawet najprostsza czynność może być przyjemnością.

Domowe obowiązki – świetna okazja do zabawy! 

Dziecko warto wdrożyć w domowe czynności. Pomaganie przy wycieraniu sztućców, rozkładanie zastawy stołowej czy rozpakowywanie zakupów może stać się źródłem satysfakcji, a przy tym pozwoli zbudować w dziecku poczucie wartości, sprawstwa i współodpowiedzialności. Dziecko dużo chętniej będzie brało udział w zwykłych czynnościach, kiedy staną się one dla niego okazją do zabawy, a nawet odkrywania świata cyfr, praw fizyki czy uruchamianiu własnej kreatywności w małym kuchennym laboratorium. Zasiana rzeżucha może sprowokować do pytań o przyrodę, a zgniatanie plastikowych butelek i zbieranie po nich nakrętek może sprawić, że z ekologią dziecko będzie za pan brat.

Nie ilość a jakość – 100% uwagi na dziecko przez 10 minut 

Należy pamiętać, że dzieci niezwykle łatwo wyczuwają, kiedy rodzice nie są w stu procentach zainteresowani wspólnym zajęciem. Rozpraszać może ciekawy program telewizyjny, planowanie dania, ale też zmartwienia i troski. Lepiej jest spędzić na wspólnym zadaniu kilkadziesiąt minut w pełni się jemu poświęcając niż godzinę odrywając się co kilka minut do jakiejś innej rzeczy i tym samym dając do zrozumienia, że wspólny czas z dzieckiem nie jest teraz najważniejszy.

Pasja rodzica – pasją dziecka 

Bardzo dobrym pomysłem jest dzielenie wspólnej pasji z dzieckiem. Jeśli rodzic lubi wyprawy z aparatem fotograficznym warto zabrać ze sobą i wyposażyć małego odkrywcę w zabawkowy aparat. Majsterkujemy? – świetnie – zaprośmy do tego dziecko. A może warto pokazać dziecku jakie fascynujące wzory można razem wyhaftować lub stworzyć własną biżuterię posilając się dostępnymi w internecie samouczkami? Barierą jest tylko wyobraźnia.

Wspólne spędzanie czasu bardzo zbliża rodziców z dziećmi, staje się niepowtarzalną okazją do przekazywania swoich wartości i przekonań, a czasem pozwala na poruszanie tematów które nie są łatwe w rozmowie wprost. Ponadto sprawia, że podczas tego wspólnego czasu rodzic może lepiej zrozumieć dziecko i budować z nim relację. Należy także pamiętać, że dla dziecka nie jest ważna długość spędzonego z nim czasu ale samo poświęcenie mu/jej uwagi. Zatem drogi rodzicu – do dzieła!

A jeśli chciałbyś/chciałabyś porozmawiać o jeszcze innych sposobach na wspólne spędzanie czasu ze swoim dzieckiem i zastanowić się nad wdrożeniem ich do codziennego życia domowego, to zapraszamy Cię serdecznie na spotkanie w naszym gabinecie psychologicznym Wamka w Szczecinie Specjalizujemy się w psychologii dziecka, a także w psychologii rodzinnej, dzięki czemu będziemy w stanie udzielić Ci wszechstronnego wsparcia.

Emigracja to duże wyzwanie dla każdego. Odnalezienie się w nowym środowisku, wśród osób posługujących się innym językiem i wychowanych w nieco innej kulturze, wymaga dużo cierpliwości, odporności na stres i wytrwałości. Życie w nowym kraju może być świetnym otwierającym i rozwijającym doświadczeniem, dzięki któremu poznajemy świat z innej perspektywy, nawiązujemy wyjątkowe znajomości i uczymy się wiele o nas samych. Bywa jednak również trudne, a związane z nim stresy czasami przesłaniają korzyści.

Przyzwyczajenie się do nowego środowiska – mieszkania, pracy i całego otoczenia wymaga czasu. Emigranci nie władający perfekcyjnie językiem nowego kraju dodatkowo doświadczają na co dzień problemów z porozumieniem w różnorodnych sytuacjach – od wynajmu mieszkania i kontaktu z instytucjami, po rozmowę ze współpracownikami i przełożonymi. Do tego dochodzi poznanie zwyczajów panujących w nowym kraju, które zawsze nieco różnią się od ojczystych. Różnice kulturowe bywają przyczyną nieporozumień i utrudniają nawiązywanie nowych znajomości.

Oprócz trudności w nowym miejscu emigranci często mocno przeżywają rozłąkę z najbliższymi pozostawionymi w kraju. Niektórzy mają w kraju partnera/partnerkę i dzieci, w związku z czym na co dzień stają przed wyzwaniem utrzymywania bliskiej więzi emocjonalnej pomimo dzielącej ich odległości. W kraju zostają też zwykle najbliżsi przyjaciele, którzy do tej pory wspierali nas w trudnych chwilach. Kontakt na odległość z tymi wszystkimi osobami jest zwykle inny, a rodzina i przyjaciele niemający doświadczeń z emigracją mogą mieć problem ze zrozumieniem naszych rozterek.

Z wszystkimi tymi trudnościami łatwiej jest sobie poradzić przy wsparciu psychologa. Różne nurty psychoterapii, w tym psychoterapia poznawczo-behawioralna, oferują szereg narzędzi, dzięki którym łatwiej jest rozwiązać problemy i poczuć się lepiej.

Wsparcie psychologa może być bardzo pożyteczne, ponieważ pomoże ułożyć sobie relacje z nowymi znajomymi i współpracownikami w satysfakcjonujący sposób oraz nauczyć się żyć w nowych warunkach, tak byśmy potrafili np. chodzić do pracy z pozytywnym nastawieniem i bez nadmiernego stresu.

Aby wynieść jak najwięcej ze wsparcia psychologicznego, ważne jest żeby czuć się w kontakcie z psychologiem swobodnie, móc powiedzieć o wszystkich dręczących nas problemach i nurtujących pytaniach. Czasami wyrażenie swojego stanu emocjonalnego słowami nie jest proste, odwołujemy się wtedy do metafor, porównań i powiedzeń, a nawet odwołujemy do znanych filmów czy innych treści kulturowych. W tej sytuacji pomocny może być wybór psychoterapeuty o podobnym zapleczu kulturowym, który od razu zrozumie co mamy na myśli mówiąc o „zapaleniu Panu Bogu świeczki a diabłu ogarka” lub sytuacji jakby żywcem wziętej z „Samych swoich”.

Jeśli nie posługujemy się językiem mówionym w obecnym kraju zamieszkania na równi z polskim, to często dobrym pomysłem jest skorzystanie ze wsparcia psychologa mówiącego po polsku. Nie zawsze jednak mamy dostęp do takiej osoby na miejscu. Dobrym rozwiązaniem jest w takiej sytuacji umówienie się z psychologiem w Polsce na rozmowę online, czyli tak zwaną wideo terapię, prowadzoną przez Skype’a. Konsultacje psychologiczne online i wideo terapia są prowadzone również w naszym gabinecie psychoterapii poznawczo-behawioralnej Wamka w Szczecinie.

Każdy kochający rodzic chce dla swojego dziecka jak najlepiej, dąży do tego, by zapewnić mu wszystko, co możliwe, a najlepiej sprawić, żeby dziecko było zawsze szczęśliwe. Płacz lub gniew dziecka jest często w pierwszym odruchu interpretowany przez rodzica jako sygnał, że dziecku dzieje się krzywda. Jak zatem pogodzić chęć zapewnienia pociesze szczęśliwego dzieciństwa z koniecznością stawiania granic?

Kiedy należy zacząć stawiać granice dziecku?

Już od najwcześniejszych lat dziecko powinno uczyć się, że obowiązują je pewne zasady. Najważniejsze są zasady bezpieczeństwa, typu niewbieganie na ulicę, niewchodzenie do szafy. Już dwulatki mogą mieć też pierwsze obowiązki, takie jak sprzątanie zabawek z podłogi i odkładanie na miejsce lub samodzielne jedzenie. Oczywiście tak małe dziecko wymaga wsparcia rodzica, niemniej zadaniem rodzica jest jedynie asystowanie dziecku, a nie wyręczanie. Z wiekiem dziecko nabywa nowe prawa i obowiązki równolegle.

Jak mądrze stawiać granice?

Spójność

Jeśli dziecko jest wychowywane przez oboje rodziców lub dodatkowo jeszcze przez babcie i dziadków, to idealnie by było, gdyby wszyscy stosowali zbliżone zasady wychowania. W ten sposób dziecko ma jasność, jakie obowiązują je prawa i obowiązki. W rzeczywistości bywa jednak tak, że jedno z rodziców jest bardziej konsekwentne niż drugie lub też uważa za słuszne nieco inne reguły. Wbrew częstym obawom, wcale nie musi to „zrujnować” całego systemu wychowawczego. W takiej sytuacji należy po prostu wyraźnie zaznaczyć, jakie zasady obowiązują, gdy dziecko jest pod naszą opieką. Zatem nie mówmy ogólnie, że „nie wolno jeść słodyczy przed obiadem”, jeśli wiemy, że dziadek na to pozwala, bo dziecko bardzo szybko zbuntuje się przeciw takiej rozbieżności. Powiedzmy lepiej w formie osobowej: „nie chcę, żebyś jadła słodycze przed obiadem, bo to nie jest zdrowe”. Dziecko nie będzie pewnie uszczęśliwione słysząc taki komunikat, ale przynajmniej reguły nadal są jasne i przewidywalne: dziadek pozwala, mama nie. (A rozmowę na ten temat z dziadkiem odłóżmy na okazję, gdy nie będzie przy tym dziecka…)

Konsekwnecja

Jeśli mówimy dziecku, że złamanie danej zasady będzie skutkowało jakąś konsekwencją, to trzymajmy się tego. W ten sposób uczymy je, że świat jest przewidywalny i rządzi się pewnymi konkretnymi zasadami. Na przykład jeśli mówimy nastolatkowi, że jeśli nie wyjdzie z łazienki w ciągu pół godziny, to wyłączymy ciepłą wodę, to zróbmy to. (Oczywiście w pierwszej kolejności podajmy dziecku powód, dla którego nam na tym zależy i podejdźmy do sprawy spokojnie, bez złości.)

Uzasadnienie

Nie mówmy dziecku tylko „rób tak, bo ja ci tak każę”. W ten sposób w dziecku bardzo szybko zrodzi się bunt przeciwko niezrozumiałym regułom. Zupełnie inaczej brzmi informacja z uzasadnieniem: „przechodząc przez ulicę trzymaj mnie za rękę, bo tu jest dużo samochodów”. Ta sama zasada działa zresztą niezależnie od wieku. Pomyśl tylko, informacja: „W tym roku nie będzie podwyżek. Temat nie podlega dyskusji!” wywołuje inne emocje niż „Firma zanotowała stratę w ostatnim roku, więc nie będziemy w stanie przyznać podwyżek w pierwszym kwartale, ale jeśli uda nam się poprawić wyniki, to ponownie rozpatrzymy kwestię podwyżek”.

Przykład

Oczywiście, najlepszym przykładem przestrzegania zasad są zawsze najbliżsi. Rodzice nie wkładają palców do kontaktów, trzymają porządek, nie krzyczą w złości, nie biją słabszych (w tym również dziecka!), a dziecko, obserwując ich na co dzień, mimowolnie przejmuje ich normy zachowania.

Wielu rodziców czuje, że przydatne byłoby im dodatkowe wsparcie w pewnych kwestiach wychowawczych. Chęć przedyskutowania pewnych sposobów postępowania lub powtarzających się trudności jest wyrazem dojrzałości rodzicielskiej i znakiem, że podchodzimy świadomie do rodzicielstwa. Dlatego, jeśli czujesz, że przydatne byłoby dla Ciebie spotkanie z psychologiem specjalizującym się w kwestiach wychowawczych, serdecznie zapraszamy Cię do umówienia konsultacji z psychologiem dziecięcym w gabinecie psychologicznym Wamka w Szczecinie

To pytanie, które zadają sobie rodzice na całym świecie. I bardzo dobrze, ponieważ już sam fakt stawiania sobie takiego pytania świadczy o tym, że jesteśmy refleksyjnymi rodzicami, którzy zastanawiają się nad swoim postępowaniem i są gotowi do wprowadzenia zmian, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Wracając jednak do samego pytania – najprostsza odpowiedź to: samemu być szczęśliwym.

Jako rodzice przekazujemy całym swoim zachowaniem pewien sposób funkcjonowania – myślenia, reagowania i komunikacji – który dla dziecka będzie punktem wyjściowym w dalszym życiu. Jeśli taki sposób życia daje nam szczęście, to istnieje duża szansa, że da je również naszemu dziecku. Jeśli zaś sami czujemy, że czegoś nam brakuje i nie czerpiemy z życia satysfakcji, to prawdopodobnie nasze dziecko będzie miało podobne odczucia.

Warto podkreślić, że na dawany dziecku przykład zaledwie w małym stopniu składają się nasze wskazówki, nakazy, czy „kazania” po tym, jak dziecko złamie jakąś zasadę. Również zapewnianie dziecku jak najlepszego wykształcenia (dobra szkoła, dodatkowe zajęcia itd.), mimo że jest niewątpliwym wyrazem troski, samo w sobie nie da mu szczęścia, bo szczęście po prostu nie zależy od poziomu edukacji.

Dziecko uczy się od nas i to nie tylko tego, co chcemy mu przekazać, ale całości naszej postawy życiowej. Jeśli deklarujemy, że przecież „czytanie lektur jest takie przyjemne”, a dziecko nigdy nie widziało nas z książką w ręku, to nie pomagamy mu w ten sposób stać się zapalonym czytelnikiem. Gdy mówimy: „przecież tak fajnie jest się bawić z kuzynami”, a jednocześnie mamy nieufny stosunek do rodziny i regularnie głośno na nią narzekamy, to mało prawdopodobne, że dziecko będzie się cieszyło na wspólne rodzinne spędzanie czasu.

Oczywiście, im starsze jest dziecko, tym większą ma możliwość wprowadzania zmian w przejętym od nas wzorcu, niemniej to, co dostanie od nas, będzie dla niego punktem startu. Warto więc zadbać, aby ten punkt wyjściowy był dla niego jak najlepszy.

Jak więc to zrobić? Przede wszystkim, należałoby przenieść środek ciężkości z dziecka na siebie samego. Szczęście to wypadkowa bardzo wielu naszych wzorców reagowania i nastawień. Popracujmy więc nad sobą, aby nauczyć się doświadczać szczęścia, a dziecko niewątpliwie weźmie z nas przykład. To jak z zakładaniem maski tlenowej w samolocie – najpierw należy założyć ją sobie, a potem dziecku. Dlaczego? Bo to my mamy być gotowi, by dziecku pomóc, a nie czynić dziecko odpowiedzialnym za pomoc nam.

Szczęście idzie w parze z miłością i wolnością, bez nich nie istnieje. Dbajmy więc, by w naszym życiu było jak najwięcej mądrej miłości i by była ona widoczna w tym jak postępujemy na co dzień. Obejmijmy miłością również samych siebie, w naszym dialogu wewnętrznym i nauczmy się sobie wybaczać. Uznajmy wolność innych osób do podzielania lub nie naszego systemu wartości, do dokonywania własnych wyborów i dajmy to samo przyzwolenie sobie bez ograniczania się ciągłym „muszę” i „powinienem”. To najlepszy sposób, byśmy zarówno my sami, jak i nasi bliscy odczuwali w życiu więcej szczęścia.

Jeśli zastanawiasz się, jak wprowadzić do własnego życia więcej szczęścia, zapraszamy Cię serdecznie do skorzystania z konsultacji w naszym gabinecie psychoterapii poznawczo-behawioralnej Wamka w Szczecinie. Jako psychoterapeuci chętnie wspieramy nie tylko osoby doświadczające problemów natury psychicznej, ale też osoby pragnące po prostu wprowadzić konstruktywne zmiany w swoim życiu.

Tytuł dzisiejszego artykułu może od razu wywołać oburzenie. Bo co to znaczy „czy karać”, pytanie powinno brzmieć co najwyżej „jak”! Przecież jeśli nie będziemy karać dziecka, to wpadniemy w pułapkę bezstresowego wychowywania, dziecko nie będzie wiedziało co dobre a co złe i „wejdzie nam na głowę”! – Takie myśli mogą się nasunąć wielu czytelnikom, dlatego od razu na wstępie wyjaśnię: celem tego tekstu nie jest ustalenie co jest lepsze: karanie dziecka, czy pozwalanie mu na robienie wszystkiego, na co ma ochotę. Chodzi natomiast o to, czy jest może jakaś trzecia możliwość, która przyniesie lepsze efekty niż dwie poprzednie. Nikogo nie zaskoczę odpowiadając od razu, że owszem, istnieje i to na niej właśnie chciałbym się dziś skupić.

Trzecią możliwością reagowania na niewłaściwe zachowanie dziecka jest uczenie go konsekwencji jego zachowania.

Czym różni się karanie od pokazywania konsekwencji?

Kara jest zwykle oderwana od czynu

Kara pokazuje dziecku, że jeśli zrobi coś zabronionego, to spotka go przykrość, ale nie uczy nic na temat tego, co było złego w danym zachowaniu.

Jeśli za niegrzeczne zachowanie na placu zabaw dziecko nie dostaje deseru, to ciężko jest tu się doszukać logicznego związku między jednym a drugim. Możliwe nawet, że do czasu deseru dziecko zdąży już zapomnieć, co złego zrobiło.

Konsekwencje wynikają z czynu

Jesli na placu zabaw dziecko wielokrotnie ucieka nam poza jego teren, to logiczną konsekwencją może być zabranie dziecka do domu. Naszym obowiązkiem jako rodzica jest dbałość o bezpieczeństwo dziecka, a jeśli zachowanie dziecka znacznie to utrudnia, to w takim razie będzie musiało bawić się w domu.

Kara jest często sposobem na wyładowanie złości rodzica

Kary często są nakładane pod wpływem emocji, kiedy rodzic czuje złość lub bezsilność wobec zachowania dziecka. Stąd biorą się wszystkie klapsy, krzyczenie na dziecko, a także wiele „szlabanów” (na telewizję, wyjścia…).

Konsekwencje nie wynikają ze złości rodzica tylko z tego, jak urządzony jest świat

Jeśli dziecko notorycznie spędza całe popołudnia u kolegów, przez co brakuje mu czasu na odrobienie lekcji, to logiczną konsekwencją jest takie zaplanowanie czasu dziecka, aby najpierw zrobiło lekcje, a pozostały czas przeznaczyło na spotkania. Zwróćmy uwagę, że nie jest to „szlaban”, bo dziecku nie zabrania się wyjść w ogóle, a jedynie jest to wskazanie na prosty fakt, że doba ma tylko 24 godziny i należy tak je zaplanować, aby zdążyć ze wszystkimi obowiązkami.

Konsekwencje tak jak kary są przykre, ale konsekwencje pomagają dziecku zrozumieć świat

Konsekwencje wynikają bezpośrednio z działań dziecka, umożliwiają mu więc kontrolę: „jeśli zniszczę podręcznik, to za nowy będę musiał zapłacić z kieszonkowego, więc może lepiej nie będę kopać go po korytarzu”.

Pokazywanie konsekwencji polega wiec nie tylko na powiedzeniu dziecku: „TO się dzieje, kiedy tak postępujesz”, ale też na pozwoleniu mu na doświadczenie TYCH konsekwencji. W ten sposób uczymy dziecko uniwersalnych zasad, które będą tak samo prawdziwe, kiedy dorośnie, przygotowujemy je więc do roli odpowiedzialnego dorosłego.

Jeśli chciałbyś porozmawiać o wychowywaniu własnego dziecka, zastanowić się jak najlepiej reagować na trudne zachowania i rozwiązywać na problemy wychowawcze (nie martw się, każdy rodzic je ma), to zapraszamy Cię serdecznie na spotkanie w naszym gabinecie psychologicznym Wamka w Szczecinie Specjalizujemy się w psychologii dziecka, a także w psychoterapii poznawczo-behawioralnej, dzięki czemu będziemy w stanie udzielić Ci wszechstronnego wsparcia.