Wiele dzieci określane jest przez rodziców jako „nieśmiałe”. Niechętnie bawią się z innymi dziećmi, wstydzą się same zrobić zakupy, unikają spotkań rodzinnych, a podczas wizyt znajomych rodziców chowają się w swoim pokoju. Odpowiadanie przed tablicą, czy udział w akademii to dla takiego dziecka istny horror.
Początkowo lęk przed obcymi jest naturalnym etapem rozwoju. Rozpoczyna się w 5-6 miesiącu i z czasem stopniowo zanika. Niekiedy lęk przed innymi ludźmi utrzymuje się dłużej i wpływa negatywnie na funkcjonowanie dziecka, wtedy możemy mieć do czynienia z tzw. lękiem społecznym. Na fobię społeczną cierpi około 15% dzieci.
Główną cecha lęku społecznego jest obawa przed znalezieniem się w centrum uwagi i kompromitacją. Dziecko z fobią społeczną może obawiać się, że powie coś głupiego, że będzie za długo zwlekać z odpowiedzią, lub się zaczerwieni. Zrobi wszystko, by uniknąć takiej sytuacji, a w momencie konieczności np. recytacji wierszyka na akademii może prezentować różne objawy fizyczne: ból brzucha, czerwienienie, mdłości, biegunki, zawroty głowy.
Starsze dziecko, a szczególnie nastolatek z fobią społeczną może obawiać się kontaktów z rówieśnikami. W jego/jej głowie krążą myśli i niepokoje: „Co o mnie powiedzą?”, „Jak się odezwę na pewno się skompromituję”, „Wszyscy widzą, że się czerwienię i trzęsą mi się ręce”. Dziecko może tak wiele czasu poświęcać na przygotowanie „świetnej odpowiedzi” że w ogóle nie zabierze głosu w grupie. Potem może z kolei zarzucać sobie, że jest nieudolne, bo się nie odezwało, znowu przygotowywać się na to by kolejny raz wypaść lepiej… I tak w kółko.
Fobia społeczna sprawia, że dziecko lub nastolatek źle czuje się w kontaktach społecznych i podczas sytuacji tzw. ekspozycji społecznej. Dziecko jest wtedy nadmiernie skupione na sobie, nieustannie analizuje jak mówi, jak wygląda, jak się zachowuje – mało czasu i przestrzeni zostaje na spontaniczne reakcje, czy w ogóle radość z bycia z innymi. Wiele myśli i starań poświęca temu, by jak najlepiej się do nich przygotować i niestety także bardzo krytycznie ocenia efekty tych przygotowań. W skrajnych przypadkach może unikać kontaktów z innymi, deklarując że nie są mu potrzebne.
Co ważne dziecko z lękiem społecznym może mieć i zwykle ma prawidłowe relacje z bliskimi i rodziną, a nawet kilkoma dobrze znanymi rówieśnikami. Stąd jego trudności mogą pozostać długo niezauważone.
W razie zaobserwowanie takich symptomów u dziecka warto dać mu wsparcie, również psychologiczne. Kontakt z rówieśnikami jest ważnym elementem rozwoju dziecka i kluczowym dla dobrego funkcjonowania nastolatka. Lęk społeczny może pozbawić dziecko radości z bycia z innymi ludźmi, obniżyć jego/jej samoocenę oraz wpłynąć negatywnie na samopoczucie (np. powodując depresję). Terapia pozwoli dziecku stopniowo przezwyciężać swoje trudności, zmieniać krytyczny sposób myślenia o samym sobie oraz czerpać radość z kontaktu z innymi.
Gabinet psychoterapii Wamka i Wamka w Szczecinie oferuje pomoc w zakresie walki z lękiem społecznym u dzieci i nastolatków. Wystarczy zadzwonić i umówić się na wizytę z psychologiem dziecięcym.
