Funkcjonowanie osoby z paranoicznym zaburzeniem osobowości cechuje znaczna nieufność. W kontaktach z innymi ludźmi bywa sztywna i zachowawcza obawiając się zranienia i nadużycia zaufania. Jeśli do tego dojdzie długo pamięta krzywdy, stawiając siebie zwykle w roli ofiary. Nie otwiera się i nie zwierza póki nie zyska absolutnego przekonania o czyjejś wierności. Bywa konfliktowa i zaborcza. Trudno jest jej dostrzec swój wpływ na pojawienie się lub eskalację konfliktów. Raczej rzadko sama poszuka zgody i wybaczenia. W efekcie może wieść samotnicze, naznaczone wieloma konfliktami życie. Nawet w przyjaznych, czy neutralnych zachowaniach innych ludzi doszukuje się odrzucenia i agresji. Wtedy natychmiast reaguje złością, atakiem i odrzuceniem. Paradoks polega na tym, że jej nieufność i wroga postawa prowokuje otoczenie do odrzucenia – co potwierdza jej wstępne założenie o wrogim świcie i nienawistnych jej ludziach. I w ten sposób wpada w błędne koło.
Osoba o paranoicznej organizacji osobowości ma również sztywne przekonanie odnośnie swoich racji. Postrzega świat w kategoriach czarno – białych – albo ktoś jest z nią albo przeciw niej. Nie dostrzega szarości i półcieni, ale żyje w nieustannym albo – albo. Ma przekonanie o swojej racji i bardzo trudno jest jej zrozumieć odmienny punkt widzenia. Często pochłania ją interpretacja intencji innych ludzi i zdarzeń – może lubować się w teoriach spiskowych, czy wyjaśniających funkcjonowanie świata ideologiach. Niekiedy angażuje się w organizacje zakorzenione w takich ideologiach, lub też toczy nieustanną walkę z instytucjami i ludźmi (pisze skargi, donosy, zażalenia).
Z osobami, które wzbudzą jej zaufanie i wielokrotnie potwierdzą swoją lojalność jest w stanie zbudować bliskie relacje, lecz jakakolwiek sytuacja sporna może doprowadzić do ich zerwania. Oczekuje całkowitej lojalności i akceptacji – z uwagi na czarno-biały obraz świata trudno jest jej zaakceptować niedoskonałość innych ludzi, partnera/ki. Często prezentuje obawy o jej/jego wierność i spodziewa się zdrady nawet gdy nie ma ku temu podstaw. Podobne przekonanie cechuje jej relacje z przyjaciółmi i współpracownikami. Stąd źle radzi sobie w pracy zespołowej.
Kolejną charakterystyką jest ksobność – przesadna interpretacja wydarzeń i zachowań, jako odnoszących się do siebie. Nieuprzejme zachowanie w sprzedawcy w sklepie odbierze raczej jako atak na swoją osobę, niż np. zły humor sprzedawcy.
Jeśli chcą Państwo zmienić swój sposób wchodzenia w relację ze soba i innymi warto skonsultować się z psychoterapeutą behawioralno-poznawczym. W Gabinecie Wamka mającym swoją siedzibę w jednym z głównych miast Polski – Szczecinie można umówić się na konsultację online lub osobiście. Termin spotkania można umówić maile, telefonicznie lub w siedzibie Gabinetu.
