Na termin psychoterapia poznawczo-behawioralna składają się trzy słowa które wymagają szczegółowego omówienia.
Psychoterapia – jest to potocznie leczenie zaburzeń metodami psychologicznymi. Bardziej precyzyjna i fachowa definicja została zaproponowana przez Johna Norcossa (1990, za: Prochaska i Norcoss, 2006, s.5) która mówi, że to „świadome i zamierzone zastosowanie wywodzących się z uznanych zasad psychologii metod klinicznych i postaw interpersonalnych w celu towarzyszenia ludziom w modyfikacji ich zachowań, procesów poznawczych, emocji i/lub innych cech osobowych w kierunku, który uczestnicy terapii uważają za pożądany”
Terapia (psychoterapia) poznawcza – oparta jest na poznawczym modelu pojawiania się zaburzeń psychicznych. W wielu problemach emocjonalnych takich jak np. depresja, lęki, nerwica czy problemy z odżywianiem występuje szczególna kategoria (występują niezmienne składniki) składników: myśli automatyczne, schematy emocjonalne, zniekształcenia poznawcze które w określony sposób wpływają na nasze zachowanie i emocje. Poprawa funkcjonowania pacjenta polega na analizie i modyfikacji przekonań (o sobie, świecie innych ludziach) które są najczęściej połączone z dysfunkcjonalnymi zachowaniami i emocjami. Poznawczy proces terapeutyczny opiera się o trzy etapy
– uświadomienie myśli automatycznych
– naukę łączenia tych myśli z problematycznymi emocjami i zachowaniem
– następnie dokonywana jest weryfikacja sądów, przekonań, opinii i oczekiwań, sposobów wnioskowania oraz zniekształceń poznawczych i zmiana ich na bardziej adaptacyjne sposoby myślenia.
Terapia (psychoterapia) behawioralna – oparta na procesach uczenia się. Model ten zakłada spojrzenie na człowieka jako jednostkę, która przez całe swoje życie uczy się na zasadzie własnych doświadczeń i obserwacji. W tym czasie również „uczy” się zachowań nieadaptacyjnych, jak i ma brak umiejętnościach adaptacyjnych. W czasie psychoterapii stosowane są różnego rodzaju techniki mające na celu zmianę zachowań niepożądanych i uczenia się tym samym bardziej adaptacyjnych. Wygaszanie, hamowanie zachowań niepożądanych oraz modelowanie zachowań pożądanych to główne techniki stosowane w psychoterapii. Praca taka odbywa się głównie w środowisku pacjenta, przy cięższych problemach podczas technik wyobrażeniowych w gabinecie.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna – połączenie koncepcji terapeutycznej poznawczej i behawioralnej które oparte są na wspólnym podłożu teoretycznym. Zachowanie jest determinowane przez procesy uczenia się (terapia behawioralna), nabywanie przekonań ich utrwalenie oraz sposób widzenia rozumienia świata (terapia poznawcza). Terapia poznawcza jest wykorzystywana ze sposobami pracy wywodzącymi się z terapii behawioralnej stąd jej nazwa – psychoterapia poznawczo-behawioralna
Bibliografia
Popiel A. Pragłowska E. (2008) PSYCHOTERAPIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA Warszawa: Paradygmat
